กายะวิพาก

tery.krk

ບົດທີ 1

ສັດມີກະດູກສັນຫຼັງ ( Vertebrate)

I. ລັສະນະລວມຂອງສັດມີກະດູກສັນຫັລງ

-       ມີສາຍສັນຫັລງສຳລິບເປັນແກນສຳລິບຄຶງຕົວ ຫຼື ຄ້ຳຊູຮ່າງກາຍ, ສາຍສັນຫຼັງອາດຈະມີຢູ່ຕະຫຼອດຊີວິດ ຫຼື ມີຢູ່ຊົ່ວຊີວິດໜຶ່ງຂອງຊີວິດ

-       ມີອອກແອກສັນຫຼັງເປັນທໍ່ຢູ່ເທິງທາງເດີນອາຫານ

-       ອະໄວຍະວະຫາຍໃຈປະກອບດ້ວຍຟັນຟືມ ແລະ ປອດເປັນສ່ວນສຳຄັນ

-       ມີຫົວໃຈຢູ່ທາງດ້ານທ້ອງ ແລະ ມີລະບົບຈໍລະຈອນເລືອດ

-       ເປັນສັດເິ່ຄງຄືທັງສອງດ້ານ

-       ເຖິງວວ່າຮ່າງກາຍຈະບໍ່ໄດ້ແບ່ງເປັນປ້ອງແຕ່ລັກສະນະທີ່ສະແດງວ່າເປັນປ້ອງກໍ່ຄືກ້າມເນື້ອ ແລະ ກະດູກສັນຫຼັງ

-       ມີອົງຄະທາດເກາະຫ້ອຍ(ບາງຊະນິດ)

-       ການຖ່າຍເທທາດເສດເຫຼຶອຂອງພວກສັດສາຍສັນຫຼັງຂັ້ນຕ່ຳ (ພວກບໍ່ມີກະດູກສັນຫຼັງ) ແມ່ນໃຊ້ ເນບຟຣິດດຽມ ແລະ ສັດສາຍສັນຫຼັງຂັ້ນຕ່ຳ (ມີກະດູກສັນຫຼັງ) ແມ່ນໄຂ່ຫຼັງ

-       ສັດສາຂານີ້ມີລັກສະນະແຕກຕ່າງກັບສັດບໍ່ມີກະດູກສັນຫຼັງ ອື່ນໆ ທີ່ກ່າວມາສະແດງອອກດັ່ງນີ້

ການຈັດແບ່ງສັດມີກະດຸກສັນຫຼັງ

·         ເຫຼົ່າປາພື້ນຖານ 1 ເລົ່າປາທົ່ວໄປແບ່ອອກເປັນ 2 ເລົ່າ:

v  ເລົ່າປາບໍ່ມີຄາງກະໄຕ AGNATHA

v  ເລົ່າປາມີຄາງກະໄຕ

ປ່າກະດູກອ່ອນ

ປາກະດູກແຂງ

·         ເຫຼົ່າປາພື້ນຖານ 2 ສັດທີ່ມີກະດູກສັນຫຼັງ ປະກອບມີ 5 ເລົ່າຄື:

v  ເລົ່າປາ

v  ເລົ່າສັດເຄິ່ງບົກເຄີ່ງນ້ຳ (AMPHIBIA)

v  ເລົ່າສັເລືອຄານ (REPTILIA)

v  ເລົ່າສັດປີກ (AVES)

v  ເລົ່າສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນ້ຳນົມ (MAMMALIA)

ບົດທີ 2

ປາ

1.  ລັກສະນະລວມຂອງປາ

-       ເປັນສັັດເລືອດເຢັນຄື ອຸນຫະພູມຂອງນ້ຳແລະ ໂຕປາໃນລະດັບໃກ້ຄຽງກັນ

-       ຫາຍໃຈດ້ວຍຟັນຟືມຍົກເວັ້ນພວກປາມີປອດ ( Lung Fish)

-       ຫາກິນດຳລົງຊີວິດຢູ່ນ້ຳເທັ່ານັ້ນ

-       ມີກະດູກສັນຫຼັງ

-       ມີຄາງກະໄຕ (ຍົກເວັ້ນ Agnatha ຫຼື Cyclostome) ເຊິ່ງມີປາສົບມົນ ( Lampreys ແລະ hag fish ) ເຊິ່ງເປັນພວກບໍ່ມີຄາງກະໄຕ.
ລຳຕົວປົກຫຸ້ມດ້ວມເກັດ, ດ້ວຍເມອືກ ຫຼື ແຜ່ນກະດູກ, ບາງຊະນິດບໍ່ມີເກັດ.

-       ການເຄື່ອນໄຫວໄປມາໂດຍອາໄສຄີ ແລະ ກ້າມຊິ້ນລຳຕົວ.

-       ມີຫົວໃຈ 2 ຫ້ອງ.

-       ສ່ວນຫຼາຍປາມີການປະສົມພັນນອກຮ່າງກາຍໂດຍໂຕແມ່ອອກໄຂ່ກ່ອນແລ້ວຕົວຜູ້ຈຶ່ງມາສີດນ້ຳເຊື້ອປະສົມກັບໄຂ່, ໄຂ່ທີ່ໄດ້ຮັບການປະສົມພັນແລ້ວຈະຟັກອອກເປັນໂຕພາຍຫຼັງ, ແຕ່ໃນບາຊະນິດປະສົມພັນພາໃນຮ່າງກາຍຂອງຕົວແມ່ເຊັ່ນ: ປາສະຫຼາມ, ປາຝາໄລ ແລະ ປາເຂັມ, ແຕ່ໂຕອ່ອນປາເຫຼົ່ານີ້ບໍ່ໄດ້ຮັບອາຫານຈາກແມ່ທາງສາຍບືຄືກັບສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນ້ຳນົມ

-       ລຳຕົວຊີກຊ້າຍ ແລະ ຂວາເທົ່າກັນ.

ການອອກໄຂ່ເພິ່ນໄດ້ແບ່ງອອກເປັນ 2 ພວກຄື

-       ພວກທີ່ອອກລູກເປັນຳຂ່ພາຍໃນກ່ອງໄຂ່ (egg Case) ເຊ່ງຕິດກັບສິ່ງຂອໃນທະເລເປັນກ້ອນຫີນແລ້ວໄຂ່ຈະຟັກອອກມາເປັນໂຕພາຍຫຼັງ. ປາທີ່ມີການອອກລກແບບນີ້ມີພວກປາສະຫຼາມກົບ, ປາຝາໄລບາງຊະນິດ.

-       ພວກທີ່ອອກລູກເປັນໂຕໂດຍທີ່ໄຂ່ຈະຖືກຟັກຢູ່ຊ່ອງທ້ອງຈົນກະທັ້ງອອກເປັນໂຕຈຶ່ງຈະເກີດອອກມາຈາກທ້ອງແມ່, ປາພວກນີ້ແມ່ນປາສະຫຼາມ, ປາຝາໄລທົ່ວໄປ. ປາກິນຍຸງ ແລະ ປາຫາງດາບ.

ໜ້າທີ່ຂອງຄີປາແຕ່ລະຊະນິດ

-       ຄີປາເປັນແຕ່ລະຍ່າງສຳລັບໃນການເຄື່ອນທີ່ ເຊັ່ນ: ການລອຍຕົວແຕ່ລະຢາ່ງເຮັດໜ້າທີ່ແຕກຕ່າງກັນ

-       ຄີຫຼັງເປັນຄີທີ່ໃຫ້ລຳຕົວປາເກີດການດງສະວານໃນຂະນະລອຍນ້ຳໄປທາງໜ້າ

-       ຄີຫາງເປັນຄີຫຼັກຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ປາຢຸດການເຄື່ອນທີ່ທີ່ໄປດ້ານໜ້າ

-       ເສັ້ນກາງລຳຕົວ (Lateral line) ຈະມີຖົງບັນຈຸຈຸລັງປະສາດຮັບຮູ້ສຶກຮຽງຕົວຢູ່ຕາມເສັ້ນຂ້າງລຳຕົວຂອງປາ ຖົງນີ້ມີຮູເປີດອອກດ້ານນອກເພື່ອຈັບແຮງດັນຄືນຂອງນ້ຳເຮັດໃຫ້ຮັບຮູ້ວັດຖຸທີ່ມາໃກ້

-       ຄີປິດຟັນຟືມ: ເປັນຄີທີ່ແຂງເພື່ອປ້ອງກັນເຫືອກພາຍໃນ ແລະ ໃຊ້ເປັນທາງອອກຂອງນ້ຳ ໜ້າທີ່ແລກປ່ຽນອົກຊີເຈນ ແລະ ຄາຍອນໄດອອກຊາຍທີ່ໃຊ້ແລ້ວ.